ผลพวงจากแคชเมียร์ จีนเร่งสร้างเขื่อนให้ปากีสถาน หลังอินเดียขู่ตัดน้ำ เกิดสงครามชิงแหล่งน้ำภูมิภาค จีน-ปากีสถาน ปะทะ อินเดีย-อัฟกานิสถาน

23-5-2025

## จีนเร่งสร้างเขื่อนให้ปากีสถาน หลังอินเดียขู่ตัดน้ำระงับสนธิสัญญา

ความตึงเครียดด้านทรัพยากรน้ำในเอเชียใต้ทวีความรุนแรงขึ้น หลังภาพดาวเทียมเผยให้เห็นว่าจีนได้เร่งการก่อสร้างเขื่อนโมห์มานด์ในปากีสถานอย่างเห็นได้ชัด ท่ามกลางการที่อินเดียระงับสนธิสัญญาอินดัสวอเตอร์ส (IWT) และขู่ตัดแหล่งน้ำให้ปากีสถาน ขณะเดียวกันอินเดียก็เร่งสร้างเขื่อนชาห์ทูตในอัฟกานิสถาน ทำให้เกิดสงครามเขื่อนที่ซับซ้อนขึ้นในภูมิภาค

### ดาวเทียมเปิดเผยการเร่งงานก่อสร้าง

การระงับสนธิสัญญาอินดัสวอเตอร์สของอินเดียหลังเหตุการณ์ก่อการร้ายที่พาฮาลกัม ส่งผลให้ปากีสถานเกิดความกังวลอย่างมาก จนต้องเรียกร้องให้จีนซึ่งเป็นพันธมิตรสำคัญเร่งการก่อสร้างเขื่อนโมห์มานด์บนแม่น้ำสวาทเพื่อเสริมสร้างความมั่นคงทางน้ำ

อย่างไรก็ตาม การตรวจสอบภาพดาวเทียมโดยอิสระของ India Today เผยให้เห็นความจริงที่น่าสนใจ คือ การก่อสร้างเขื่อนโมห์มานด์เริ่มเร่งตัวขึ้นตั้งแต่เดือนกันยายน 2024 ซึ่งเป็นเวลาหลายเดือนก่อนที่อินเดียจะประกาศระงับสนธิสัญญา

ภาพดาวเทียมจากองค์การอวกาศยุโรปแสดงให้เห็นว่าการก่อสร้างเขื่อนหินถมหลักของเขื่อนโมห์มานด์เริ่มเป็นรูปเป็นร่างในเดือนกันยายนปีที่แล้ว หลังจากนั้นไม่นาน โครงสร้างใหม่ๆ ก็เริ่มปรากฏขึ้นในบริเวณใกล้เคียงเพื่อใช้สนับสนุนและเสริมกำลัง

ภาพดาวเทียมล่าสุดเมื่อวันที่ 17 พฤษภาคม 2025 แสดงให้เห็นการสะสมตัวของวัสดุคล้ายซีเมนต์จำนวนมากข้างกำแพงหิน ซึ่งบ่งชี้ว่าโครงการได้เข้าสู่ขั้นตอนขั้นสูงของการเทคอนกรีตและการเสริมกำลังโครงสร้างแล้ว

### ตำแหน่งยุทธศาสตร์ของเขื่อน

เขื่อนโมห์มานด์ไม่ได้สร้างบนแม่น้ำทางตะวันตกที่อยู่ภายใต้การควบคุมของสนธิสัญญาอินดัสวอเตอร์ส แต่ตั้งอยู่บนแม่น้ำสวาท ซึ่งเป็นแม่น้ำสาขาของแม่น้ำคาบูล แม่น้ำ Swat มีต้นกำเนิดจากเทือกเขาฮินดูกูชในอัฟกานิสถานและไหลผ่านเข้าสู่จังหวัดไคเบอร์ปัคตุนขวาของปากีสถาน

ปากีสถานมีสถานะเป็นประเทศริมฝั่งตอนล่างในลุ่มแม่น้ำสินธุร่วมกับอินเดีย ทำให้ได้รับผลกระทบโดยตรงจากการควบคุมน้ำของอินเดียในตอนบน การสร้างเขื่อนโมห์มานด์จึงเป็นการพยายามลดการพึ่งพาแหล่งน้ำจากอินเดีย

### อินเดียเร่งเขื่อนชาห์ทูตในอัฟกานิสถาน

ขณะเดียวกัน อินเดียก็เร่งดำเนินการโครงการเขื่อนชาห์ทูตบนแม่น้ำคาบูลในอัฟกานิสถาน การสร้างเขื่อนนี้ได้รับการหารือระหว่างรัฐมนตรีต่างประเทศอินเดีย ดร.เอส.ไจชังการ์ กับรัฐมนตรีต่างประเทศอัฟกานิสถานในการสนทนาทางโทรศัพท์เมื่อวันที่ 15 พฤษภาคม

เขื่อนชาห์ทูตได้รับการออกแบบให้สามารถกักเก็บน้าดื่มได้ 146 ล้านลูกบาศก์เมตรสำหรับชาวคาบูล 2 ล้านคน และจะทำการชลประทานพื้นที่การเกษตร 4,000 เฮกตาร์ นอกจากนี้ยังจะจัดหาน้ำประปาให้กับเมืองใหม่ในเขตชานเมืองคาบูลที่มีชื่อว่า "เดห์ซาบซ์"

### ความกังวลของปากีสถาน

โครงการเขื่อนชาห์ทูตทำให้เกิดความกังวลอย่างมากในปากีสถาน ซึ่งเกรงว่าเขื่อนนี้จะขัดขวางการไหลของแม่น้ำคาบูลและทำให้การเข้าถึงแหล่งน้ำของปากีสถานลดลงต่อไป

สำนักข่าว Dawn ของปากีสถานรายงานว่า การไหลของแม่น้ำคาบูลอาจลดลง 16-17% หลังจากเขื่อนชาห์ทูตและเขื่อนอื่นๆ ที่วางแผนไว้ในลุ่มแม่น้ำคาบูลสร้างเสร็จ การคาดการณ์นี้ทำให้ปากีสถานเกิดความวิตกกังวลเป็นอย่างมาก

### ยุทธศาสตร์ทางน้ำของอินเดีย

ตั้งแต่ปี 2001 อินเดียได้ลงทุนประมาณ 2 พันล้านดอลลาร์สหรัฐในการพัฒนาอัฟกานิสถาน โดยผู้เชี่ยวชาญชาวอัฟกันมองว่าเขื่อนชาห์ทูตมีความสำคัญต่อความมั่นคงด้านน้ำของประเทศในอนาคต

อย่างไรก็ตาม เจ้าหน้าที่ในกรุงอิสลามาบัดมองว่าโครงการนี้เป็นส่วนหนึ่งของยุทธศาสตร์ที่กว้างขึ้นของอินเดียในการเข้มงวดควบคุมแหล่งน้ำของปากีสถาน โดยเฉพาะผ่านการระงับสนธิสัญญาอินดัสวอเตอร์ส

การผลักดันของอินเดียในการจำกัดการเข้าถึงน้ำของปากีสถานสอดคล้องกับการขยายความสัมพันธ์กับรัฐบาลอัฟกานิสถานภายใต้การนำของกลุ่มตาลีบัน ซึ่งแสดงให้เห็นถึงการเปลี่ยนแปลงทางภูมิรัฐศาสตร์ในภูมิภาค

### บทบาทของจีนในฐานะพันธมิตรปากีสถาน

แม้ว่าสื่อของรัฐจีนจะรายงานเรื่องการเร่งสร้างเขื่อนในปากีสถานหลังจากอินเดียระงับสนธิสัญญา แต่หลักฐานจากดาวเทียมชี้ให้เห็นว่าการดำเนินงานเริ่มเร่งตัวขึ้นก่อนหน้านั้นแล้ว ซึ่งบ่งชี้ว่าจีนอาจมีการวางแผนล่วงหน้าเพื่อช่วยเสริมความมั่นคงด้านน้ำให้กับปากีสถาน

เขื่อนโมห์มานด์ถูกมองว่าเป็นโครงการ "เรือธง" ของจีนในปากีสถาน และเป็นการตอบสนองต่อความกดดันจากอินเดียที่ขู่จะตัดแหล่งน้ำ การลงทุนนี้ไม่เพียงแต่แสดงถึงความมุ่งมั่นของจีนต่อพันธมิตรปากีสถาน แต่ยังเป็นการขยายอิทธิพลในภูมิภาคเอเชียใต้

### ผลกระทบต่อความมั่นคงภูมิภาค

สถานการณ์นี้สะท้อนให้เห็นถึงการใช้ทรัพยากรน้ำเป็นเครื่องมือทางภูมิรัฐศาสตร์ในเอเชียใต้ โดยแต่ละประเทศพยายามสร้างความได้เปรียบทางยุทธศาสตร์ผ่านการควบคุมแหล่งน้ำ

การแข่งขันสร้างเขื่อนระหว่างอินเดีย-อัฟกานิสถาน และจีน-ปากีสถาน อาจนำไปสู่ความตึงเครียดที่มากขึ้นในอนาคต เนื่องจากการเปลี่ยนแปลงการไหลของน้ำอาจส่งผลกระทบต่อความมั่นคงด้านอาหารและการเกษตรของประเทศต่างๆ ในภูมิภาค

นอกจากนี้ การที่จีนเข้ามามีบทบาทมากขึ้นในเรื่องทรัพยากรน้ำของเอเชียใต้ยังแสดงถึงการขยายอิทธิพลของปักกิ่งในภูมิภาคนี้ ซึ่งอาจส่งผลต่อสมดุลอำนาจและความสัมพันธ์ระหว่างประเทศในระยะยาว

---

IMCT NEWS

ที่มา https://www.indiatoday.in/world/story/indus-water-treaty-satellite-images-show-china-ramped-up-pakistan-dam-work-late-2024-2728130-2025-05-21