การทูตแร่หายาก 'ทรัมป์ลงนามข้อตกลงแร่ธาตุสำคัญสร้างพันธมิตรในเอเชีย' เพื่อต่อกรการผูกขาดของจีน

30-10-2025

   SCMP รายงานว่า ประธานาธิบดีโดนัลด์ ทรัมป์ แห่งสหรัฐฯ ได้ลงนามในข้อตกลงเกี่ยวกับแร่ธาตุสำคัญหลายฉบับระหว่างการเยือนเอเชีย เพื่อให้ความมั่นใจในการจัดหาแร่หายากและลดการพึ่งพาจีน ซึ่งเป็นผู้ครอบงำตลาดโลกอยู่ในปัจจุบัน

   นี่คือการสรุปรายละเอียดความแตกต่างในขอบเขตและผลกระทบที่อาจเกิดขึ้นจากข้อตกลงเหล่านี้:

กรอบความร่วมมือสหรัฐฯ-ญี่ปุ่น: การลงทุนร่วมและการสำรอง

   เมื่อวันอังคารที่ผ่านมา สหรัฐฯ และญี่ปุ่นได้ลงนามในกรอบความตกลงเพื่อ "สนับสนุนการจัดหาแร่ธาตุสำคัญและแร่หายาก ทั้งในรูปแบบวัตถุดิบและแปรรูป ซึ่งมีความสำคัญต่ออุตสาหกรรมภายในประเทศของทั้งสองฝ่าย" กรอบความร่วมมือนี้ได้กำหนดขอบเขตสำหรับการร่วมมือในวงกว้าง เช่น การทำแผนที่แหล่งแร่ร่วมกัน โอกาสในการลงทุน และการสำรองแร่ธาตุ (stockpiling) ทั้งสองประเทศมีแผนจะให้การสนับสนุนทางการเงินแก่โครงการที่ได้รับคัดเลือกภายในหกเดือน แต่ยังไม่มีการเปิดเผยรายละเอียดโครงการเฉพาะเจาะจง

   นอกจากนี้ ทั้งสองฝ่ายจะจัดตั้ง "คณะทำงานตอบสนองฉุกเฉิน" (rapid response group) ซึ่งนำโดยเจ้าหน้าที่ระดับสูงด้านพลังงาน เพื่อจัดการกับความเปราะบางของห่วงโซ่อุปทาน

   ญี่ปุ่นเองได้ใช้เวลามากกว่าทศวรรษในการลดการพึ่งพาแร่หายากจากจีน โดยก่อนหน้านี้ได้ลงทุนในบริษัท Lynas Rare Earths ของออสเตรเลีย และ Caremag ของฝรั่งเศส รวมถึงมีแผนที่จะเริ่มทดลองขุดโคลนใต้ทะเลที่อุดมไปด้วยแร่หายากใกล้กรุงโตเกียวในปี 2026 ซึ่งเป็นโครงการแรกของโลกในลักษณะนี้

ข้อตกลงกับมาเลเซียและไทย

ก่อนเดินทางไปญี่ปุ่น ทรัมป์ได้ลงนามในบันทึกความเข้าใจ (MOUs) กับมาเลเซียและไทย เพื่อรักษาความปลอดภัยด้านการจัดหาแร่หายาก และสำรวจโอกาสในการลงทุนที่อาจเกิดขึ้น

มาเลเซีย

ทำเนียบขาวระบุว่า "มาเลเซียได้ให้คำมั่นที่จะไม่กำหนดข้อจำกัดใด ๆ ต่อการจำหน่ายแม่เหล็กแร่หายากให้กับบริษัทสหรัฐฯ รวมถึงการละเว้นจากการห้ามหรือกำหนดโควตาในการส่งออกแร่ธาตุสำคัญหรือแร่หายากไปยังสหรัฐฯ"

มาเลเซียมีแหล่งสะสมแร่หายากประมาณ 16.1 ล้านตัน แต่ยังขาดเทคโนโลยีการทำเหมืองและการแปรรูป แม้ว่ารัฐมนตรีพลังงานของมาเลเซียจะยืนยันว่า คำสั่งห้ามส่งออกแร่หายากในรูปแบบวัตถุดิบจะยังคงมีผลบังคับใช้เป็นการทั่วไปโดยไม่มุ่งเป้าไปที่ประเทศใด แต่ก็ได้เชิญชวนให้นักลงทุนต่างชาติเข้าร่วมในกิจกรรมการแปรรูปปลายน้ำและการเพิ่มมูลค่า

ประเทศไทย

MOU กับประเทศไทยสนับสนุนความร่วมมือทางธุรกิจระหว่างทั้งสองประเทศในการสำรวจ พัฒนา แปรรูป และการใช้แร่ธาตุสำคัญ โดยมีข้อผูกมัดให้ทั้งสองฝ่ายแบ่งปันข้อมูลเกี่ยวกับการประมูลและโครงการที่อาจเกิดขึ้นโดยเร็วที่สุด

นาย อนุทิน ชาญวีรกูล นายกรัฐมนตรีของไทย เน้นย้ำว่าข้อตกลงนี้เป็น สัญลักษณ์ของความปรารถนาดี และไม่เป็นกังวลต่อความสัมพันธ์กับจีน โดยชี้ว่าข้อตกลงนี้ทำหน้าที่เป็นกรอบการเตรียมพร้อม ในกรณีที่พบแหล่งสะสมแร่หายากที่สามารถนำไปใช้ในเชิงพาณิชย์ได้ และ ไม่ได้ให้สิทธิพิเศษแก่สหรัฐฯ แต่เพียงผู้เดียว

สหรัฐฯ ยังคงแสวงหาพันธมิตรเพิ่มเติม โดยได้ประกาศข้อตกลงกับ ออสเตรเลีย เมื่อวันที่ 20 ตุลาคม มูลค่า 8.5 พันล้านดอลลาร์สหรัฐฯ โดยมุ่งเน้นการสร้างขีดความสามารถในการแปรรูปในออสเตรเลีย และให้คำมั่นว่าจะปกป้องตลาดของตนจากการค้าที่ไม่เป็นธรรม

นอกจากนี้ วอชิงตันยังได้หันมาให้ความสนใจกับ กรีนแลนด์ ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของการจัดหาทรัพยากรแร่ธาตุ โดยธนาคารเพื่อการส่งออกและนำเข้าของสหรัฐฯ ได้ประกาศแผนการให้เงินทุนปลอดดอกเบี้ยสูงสุด 120 ล้านดอลลาร์สหรัฐฯ สำหรับโครงการแร่หายาก Tanbreez ทางตอนใต้ของกรีนแลนด์

---

IMCT NEWS

ที่มา https://www.scmp.com/economy/global-economy/article/3330773/rare-earth-diplomacy-how-trump-using-his-asia-tour-secure-critical-mineral-supplies?module=top_story&pgtype=homepage