ญี่ปุ่นร่วมขบวนการเซ็นเซอร์

26-5-2025

    ผู้ผลิตวัคซีนโควิดชนิด mRNA แบบรีพลิคอนในญี่ปุ่น บริษัทเมจิ เซอิกะ ฟาร์มา ได้ยื่นฟ้องสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรญี่ปุ่น ฮารากุจิ คาซุฮิโระ หลังจากที่เขาได้แสดงความคิดเห็นว่าวัคซีนโควิดนั้น “คล้ายกับอาวุธชีวภาพ” ซึ่งประธานบริษัทเมจิ ฟาร์มา ระบุว่าประโยคนี้เกินขอบเขตของการแสดงความคิดเห็นที่ยอมรับได้ อย่างไรก็ตาม คำกล่าวเช่นของฮารากุจิที่เตือนถึงอันตรายของวัคซีนโควิดชนิด mRNA นั้น กลายเป็นเรื่องปกติในหลายประเทศ และบริษัทผู้ผลิตยาไม่ได้ฟ้องร้องคนที่แสดงความคิดเห็นเหล่านี้อย่างกว้างขวาง โดยเฉพาะในสหรัฐฯ ที่ในทางกลับกัน อัยการสูงสุดของรัฐแคนซัสและเท็กซัสได้ยื่นฟ้องบริษัทไฟเซอร์ในข้อหากล่าวอ้างเกินจริงเกี่ยวกับวัคซีนโควิด

   โดยภาพรวม ญี่ปุ่นกำลังเปลี่ยนแปลงไปสู่สังคมที่ยากแก่การแสดงความคิดเห็นที่ไม่เป็นไปตามแนวทางของกลุ่มธุรกิจใหญ่และทางการรัฐบาล นอกจากความร่วมมือระหว่างรัฐบาลและสื่อกระแสหลักที่ปกปิดความจริงเกี่ยวกับโควิดจากประชาชนแล้ว รัฐบาลยังผ่านกฎหมายเพื่อจำกัดการเผยแพร่ข้อความที่ไม่สอดคล้องบนโลกออนไลน์

   เจตนาของมาตรการนี้ชัดเจน: เจ้าหน้าที่ระดับสูงของรัฐบาลได้แสดงความเชื่อมั่นอย่างเปิดเผยว่า “ข้อมูลเท็จ” เป็นปัญหาหลักของญี่ปุ่น ในเดือนธันวาคม 2024 นายกรัฐมนตรีอิชิบะกล่าวว่า กำลังพิจารณากฎระเบียบเพิ่มเติมเกี่ยวกับการพูดคุยบนอินเทอร์เน็ตที่เขามองว่ามีปัญหา ขณะที่นักการเมืองจากพรรค LDP นามโนดะ ก็ได้แสดงความเห็นว่าญี่ปุ่นกำลังถูก “ข้อมูลปลอม” มีอิทธิพลมากขึ้นเรื่อยๆ

   ในเดือนพฤษภาคม 2024 รัฐสภาญี่ปุ่นผ่านกฎหมายเพื่อให้สามารถลบโพสต์หมิ่นประมาทบนแพลตฟอร์มโซเชียลมีเดีย เช่น Facebook และ X ได้อย่างรวดเร็ว โดยแพลตฟอร์มเหล่านี้จะต้องมีช่องทางชัดเจนสำหรับการขอลบโพสต์และต้องเปิดเผยเกณฑ์การลบโพสต์ใหม่

กฎหมายฉบับนี้เริ่มใช้เมื่อวันที่ 1 เมษายน 2025

    ไม่น่าแปลกใจที่บรรดายูทูบเบอร์ญี่ปุ่นหลายคนเริ่มแสดงความกังวลว่า ภายใต้กฎระเบียบใหม่นี้ วิดีโอบนช่องของพวกเขาอาจถูกตั้งเป้าเป็นผู้เผยแพร่ “ข้อมูลเท็จ” โดยเฉพาะเมื่อมีการวิจารณ์นโยบายรัฐบาล

  แพลตฟอร์มสื่อออนไลน์เท่านั้นที่ถูกกำหนดเป้าหมายในพัฒนาการนี้ แม้ว่าสื่อสิ่งพิมพ์และรายการโทรทัศน์ในญี่ปุ่นก็มีส่วนในการเผยแพร่ข้อมูลบิดเบือนที่เป็นอันตรายอย่างบ่อยครั้งเช่นกัน อย่างน่าเสียดาย ในหลายกรณี สาเหตุไม่ได้มาจากการขาดการควบคุม แต่เป็นเพราะสื่อเหล่านี้อยู่ภายใต้การควบคุมของหน่วยงานรัฐบาล

    ตัวอย่างเช่น สำนักงานตำรวจแห่งชาติญี่ปุ่นได้จงใจรั่วไหลข้อมูลเกี่ยวกับผู้ถูกสอบสวนเพื่อกดดันให้พวกเขายอมรับสารภาพในคดีความต่าง ๆ เนื่องจากประชาชนชาวญี่ปุ่นมักเชื่ออย่างบริสุทธิ์ใจว่าการถูกสงสัยเท่ากับความผิด วิธีการนี้จึงส่งผลร้ายแรงต่อผู้บริสุทธิ์ที่ถูกกล่าวหาอย่างไม่เป็นธรรม

   ในปี 1996 หลังจากที่ลัทธิอาวุม ชินริเกียว พยายามลอบสังหารผู้พิพากษาญี่ปุ่นสามคนแต่ไม่สำเร็จ ตำรวจได้ปล่อยข่าวและข้อมูลบางส่วนเกี่ยวกับการสืบสวนโยชิยูกิ โคโนะ ชายผู้บริสุทธิ์ที่ครอบครัวของเขาก็ได้รับบาดเจ็บสาหัสจากการโจมตีครั้งนั้นไปยังสื่อมวลชน

   ประสบการณ์ของโคโนะในการถูกล่าตามโดยทั้งทางการและสื่อกระแสหลักนั้นสะท้อนถึงเหตุการณ์ของริชาร์ด จูเวลล์ เจ้าหน้าที่รักษาความปลอดภัยผู้กล้าหาญที่กลายเป็นผู้ต้องสงสัยหลังเหตุระเบิดที่โอลิมปิกแอตแลนตาในปี 1996 โดย FBI ได้ตั้งใจปล่อยข่าวรายละเอียดการสืบสวนไปยังสื่อกระแสหลักของสหรัฐฯ ซึ่งส่งผลให้จูเวลล์ถูกคุกคามและวิพากษ์วิจารณ์อย่างหนัก รวมถึงเจ้าหน้าที่ FBI ที่สืบสวนคดีด้วย แม้ว่าคดีจะถูกยกเลิกในที่สุดก็ตาม

   แม้ก่อนที่กฎหมายแพลตฟอร์มโซเชียลมีเดียจะมีผลใช้บังคับ สื่อญี่ปุ่นก็ถูกควบคุมอย่างเข้มงวดโดยรัฐบาล ส่งผลให้ญี่ปุ่นได้อันดับต่ำสุดในบรรดาประเทศกลุ่ม G7 ในดัชนีเสรีภาพสื่อโลก (World Press Freedom Index) และอันดับโดยรวมของญี่ปุ่นร่วงลงจากอันดับ 68 มาอยู่ที่อันดับ 70 หลังจากกฎหมายโซเชียลมีเดียปี 2024 ผ่านการอนุมัติ

   สาเหตุหลักมาจากระบบ “สโมสรสื่อ” (press club) และการเซนเซอร์ตัวเองของนักข่าวญี่ปุ่นส่วนใหญ่ กระทรวงแต่ละแห่งมีสโมสรสื่อซึ่งประกอบด้วยตัวแทนจากสื่อมวลชนรายใหญ่ และได้รับการบรรยายข้อมูลอย่างเป็นทางการจากเจ้าหน้าที่รัฐบาล แต่สมาชิกในสโมสรสื่อเหล่านี้อาจถูกแบนจากการเข้าร่วมรับฟังการบรรยายหากพวกเขาทำสิ่งใดที่ทำให้รัฐบาลเสื่อมเสีย

    ดังนั้น ในที่ประชุมเหล่านี้ “ไม่มีบรรยากาศที่สนับสนุนการถกเถียงในประเด็นสำคัญ เพราะนักข่าวต่างรู้ดีว่าถ้าถามคำถามยาก ๆ อาจถูกลงโทษ” ตามคำกล่าวของนักข่าวญี่ปุ่นคนหนึ่ง เช่นเดียวกับนักข่าวที่กลัวการถามคำถามเกี่ยวกับถ้อยคำที่คลุมเครือของเลขาธิการคณะรัฐมนตรีสุงะ ผู้ซึ่งบางครั้งตอบโต้ด้วยความเข้มงวดว่า “คำถามนั้นไม่เกี่ยวข้อง!”

    พัฒนาการเหล่านี้ยิ่งน่ากังวลเป็นพิเศษเมื่อพิจารณาว่าญี่ปุ่นมีประวัติศาสตร์ที่ถูกวิพากษ์วิจารณ์เกี่ยวกับการจำกัดเสรีภาพข้อมูลข่าวสารและการแสดงความคิดเห็น ในปี 1925 รัฐบาลญี่ปุ่นได้ผ่านกฎหมายรักษาสันติภาพ (Peace Preservation Law) ซึ่งทำให้การแสดงความคิดเห็นที่ไม่ได้รับอนุมัติเป็นความผิดทางอาญา

   ในปีต่อมา การควบคุมแบบเผด็จการได้เข้ามาแทนที่รัฐบาลประชาธิปไตยและการถกเถียงสาธารณะที่เปิดกว้างอย่างรวดเร็ว สถานการณ์นี้นำไปสู่สงครามที่นำความโหดร้ายมาสู่ญี่ปุ่นและหลายประเทศอื่น ๆ เสรีภาพในการแสดงความคิดเห็นจึงเป็นเรื่องที่มีความสำคัญยิ่งกว่าคำพูดเพียงอย่างเดียว

โดย Bruce W. Davidson. https://brownstone.org/articles/japan-rides-the-censorship-bandwagon/