มาร์โก รูบิโอ ประกาศยกเลิกวีซ่านักศึกษาจีนเพื่อตอบโต้จีนที่ไม่ส่งออกแร่ธาตุหายากให้สหรัฐ

1-6-2025

   หลังจากที่รัฐมนตรีต่างประเทศ มาร์โก รูบิโอ ประกาศยกเลิกวีซ่านักศึกษาชาวจีนทั้งหมดในสหรัฐฯ อย่างกะทันหันเมื่อวันพุธ รัฐบาลทรัมป์พยายามนำเสนอเรื่องนี้ว่าเป็นการกำจัดสายลับจากประเทศคอมมิวนิสต์จีน แต่เบื้องหลัง สิ่งที่ทำให้รูบิโอออกมาเคลื่อนไหวครั้งนี้จริงๆ คือการที่จีนกำลังใช้แร่ธาตุหายากและแม่เหล็กที่สำคัญเป็นเครื่องมือในการเจรจาภาษีศุลกากร แหล่งข่าวรายงานกับ Axios

    การตัดสินใจที่จะกำหนดเป้าหมายต่อนักศึกษาชาวจีนจำนวนมากถึง 280,000 คน และเพิ่มความซับซ้อนให้กับการเจรจาการค้าระหว่างสหรัฐฯ กับจีน สะท้อนให้เห็นว่าแร่ธาตุเหล่านี้มีความสำคัญต่ออุตสาหกรรมเทคโนโลยีของสหรัฐฯ มากแค่ไหน นอกจากนี้ ยังแสดงให้เห็นถึงความไม่พอใจของประธานาธิบดีทรัมป์ หลังจากที่เขาตัดสินใจว่าจีนทำผิดสัญญาอย่างชัดเจน

    ซึ่งเป็นที่มาของโพสต์ใน Truth Social ของทรัมป์เมื่อวันศุกร์ที่ว่า “จีน อาจจะไม่แปลกใจสำหรับบางคน กำลังละเมิดข้อตกลงกับเราอย่างสิ้นเชิง”

“หมดเวลาที่จะเป็น ‘คนดี’ แล้ว!”

    แร่ธาตุที่เป็นปัญหานี้มีความสำคัญต่ออุปกรณ์คอมพิวเตอร์และโทรคมนาคม, เครื่องบินรบ F-35, โดรน, เรือดำน้ำ และอาวุธอัจฉริยะในซีรีส์ Joint Direct Attack Munition แร่ธาตุหลักทั้ง 7 ชนิด ได้แก่ แซมเรียม, แกโดลิเนียม, เตอร์เบียม, ดิสโพรเซียม, ลูทีเซียม, สแคนเดียม และสารที่เกี่ยวข้องกับอิเทรียม

   ภายใต้โครงการ “Made in China 2025” ที่ประธานาธิบดีสีจิ้นผิงเริ่มขึ้นเมื่อสิบปีก่อน จีนได้กลายเป็นผู้นำในการทำเหมืองและแปรรูปแร่ธาตุเหล่านี้และวัสดุล้ำค่าอื่นๆ เช่น ลิเธียมที่ใช้ในแบตเตอรี่

    สหรัฐฯ เป็นผู้ผลิตแร่ธาตุหายากอันดับสองของโลก แต่ยังเทียบไม่ได้กับจีน ซึ่งครองส่วนแบ่งประมาณ 70% ของการทำเหมืองและราว 90% ของการแปรรูปแร่ธาตุหายากทั่วโลก ตามรายงานของ Reuters โดยอ้างอิงข้อมูลจาก International Energy Agency

   สมาชิกระดับสูงของพรรคปกครองจีนหลายคน รวมถึงสีจิ้นผิง ได้ส่งลูกหลานไปศึกษาที่สหรัฐฯ การกำหนดเป้าหมายนักศึกษาเหล่านี้จึงเป็นการส่งสัญญาณไปยังผู้นำของพรรคคอมมิวนิสต์จีน

   รูบิโอเป็นนักวิจารณ์จีนมานานแล้ว ในฐานะวุฒิสมาชิกในปี 2024 เขาได้ออกรายงานชื่อ "โลกที่จีนสร้าง" ซึ่งเตือนว่าจีนอาจจะได้ “ควบคุมอย่างมีประสิทธิภาพในห่วงโซ่อุปทานยุทธศาสตร์” ของวัสดุต่างๆ เร็วๆ นี้

    เขายังเตือนถึงความเสี่ยงที่จีนใช้โอกาสทางการศึกษาในสหรัฐฯ เพื่อทำการสอดแนม “ถ้าคุณเป็นสายลับจีนที่พยายามเข้ามาในอเมริกา คุณไม่จำเป็นต้องข้ามชายแดนจริงๆ” เขาบอกกับ Maria Bartiromo ของ Fox News ในเดือนมิถุนายน 2024 “คุณแค่ต้องเป็นนักศึกษาระดับบัณฑิตศึกษาที่มหาวิทยาลัยของเรา หรือเป็นพนักงานที่มีวีซ่าของบริษัทเทคโนโลยีแห่งหนึ่งของเรา”

    ในฐานะรัฐมนตรีต่างประเทศ รูบิโอได้เริ่มโครงการหลายโครงการเพื่อเฝ้าระวังและเพิกถอนวีซ่าของนักศึกษาต่างชาติ กลุ่มการศึกษาได้วิจารณ์การเคลื่อนไหวของรูบิโอ องค์กร Asian Americans Advancing Justice กล่าวว่า “ความมั่นคงแห่งชาติควรเป็นสิ่งที่สำคัญที่สุดโดยไม่มีข้อกังขา — แต่การใช้วิธีการปลุกปั่นความกลัว การเหมารวมทางเชื้อชาติ และการกลัวชาวต่างชาติ ไม่เคยเป็นคำตอบ”

รัฐบาลทรัมป์มองนักศึกษาจีนเป็นเครื่องมือในการต่อรอง

    “นี่คือเรื่องของความมั่นคงแห่งชาติ การค้า และเศรษฐกิจของเรา” เจ้าหน้าที่ระดับสูงของรัฐบาลกล่าว “ทุกอย่างคือการเจรจาต่อรอง” ทรัมป์เริ่มสงครามการค้าและภาษีใหม่ล่าสุดเมื่อวันที่ 2 เมษายน เรียกว่าวัน “ปลดปล่อย” สองวันหลังจากนั้น จีนได้กำหนดให้บริษัทต่างๆ ต้องได้รับใบอนุญาตส่งออกสำหรับแร่ธาตุทั้ง 7 ชนิด ใบอนุญาตนี้จำกัดการไหลของแร่ธาตุเหล่านี้ออกจากประเทศ

   วันที่ 11 พฤษภาคม สหรัฐฯ และจีนประกาศข้อตกลงการค้าเบื้องต้น ทั้งสองฝ่ายหยุดการเก็บภาษีตอบโต้กัน รัฐมนตรีคลังสก็อต เบสเซนต์ และตัวแทนการค้าจาเมสัน กรีร์ เป็นผู้เจรจาให้สหรัฐฯ

   เมื่อวันที่ 12 พฤษภาคม เมื่อถูกถามโดย Laura Ingraham จาก Fox News ว่าการจำกัดการส่งออกแร่ธาตุหายากถูกยกเลิกแล้วหรือไม่ ตัวแทนการค้าจาเมสัน กรีร์ ตอบว่า “ใช่ จีนตกลงที่จะยกเลิกมาตรการตอบโต้เหล่านั้น”

   แต่ในวันที่ 20 พฤษภาคม CNN ยืนยันรายงานจากสื่ออื่นๆ ว่าจีนไม่ได้ “ยกเลิกการควบคุมแร่ธาตุหายาก” แม้ว่าจะมีการพักรบทางการค้า

   รายงานเหล่านี้ยืนยันสิ่งที่เจ้าหน้าที่รัฐบาลพบเจอในบทสนทนาลับกับจีนว่า จีนเล่นเกมแร่ธาตุอย่างเข้มงวด “จีนโกง นั่นคือสิ่งที่พวกเขาทำ” ทรัมป์กล่าว ตามคำบอกเล่าของเจ้าหน้าที่ทำเนียบขาวที่ได้รับฟังความคิดเห็นของประธานาธิบดีในการประชุมภายหลังทีมการค้าของเขา

   “ประธานาธิบดีไม่พอใจ” เจ้าหน้าที่กล่าว “เขากำลังมองหาไอเดีย และรูบิโอก็เสนอไอเดียเรื่องนักศึกษาจีน”

   ในแถลงการณ์กับ Axios โฆษกทำเนียบขาว คารอลีน ลีวิตต์ กล่าวว่า รูบิโอ “ตัดสินใจเช่นนี้ในความพยายามต่อเนื่องของรัฐบาลในการปกป้องประเทศจากการสอดแนมและการกระทำที่เป็นภัยอื่นๆ”

   ก่อนเวลาประมาณ 19.00 น. วันพุธ รูบิโอประกาศทาง X ว่า “สหรัฐฯ จะเริ่มเพิกถอนวีซ่านักศึกษาจีน รวมถึงผู้ที่มีความเชื่อมโยงกับพรรคคอมมิวนิสต์จีน หรือศึกษาวิชาในสาขาที่สำคัญ” ในช่วงเวลานั้น รัฐมนตรีพาณิชย์ ฮาวาร์ด ลัทนิค แจ้งบริษัทสหรัฐฯ หลายแห่งว่าพวกเขาต้องจำกัดหรือหยุดการส่งออกซอฟต์แวร์บางประเภท สารเคมีสำหรับเซมิคอนดักเตอร์ เครื่องมือเครื่องจักร อุปกรณ์การบิน บิวเทน และอีเทน ตามรายงานของ Reuters

    วันพฤหัสบดี เบสเซนต์ยอมรับใน Fox News ว่าการเจรจาทางการค้า “ติดขัดเล็กน้อย” วันศุกร์ ทรัมป์ออกมาแถลงตำหนิจีนอย่างรุนแรง ไม่กี่ชั่วโมงต่อมา สตีเฟน มิลเลอร์ รองหัวหน้าคณะเจ้าหน้าที่ทำเนียบขาว ขึ้นให้สัมภาษณ์ใน CNN เชื่อมโยงการประกาศของรูบิโอกับการเจรจาทางการค้ากับจีน

   เขากล่าวว่า ยุทธศาสตร์อุตสาหกรรมของจีน “คือการใช้โครงการวีซ่านักศึกษาในการสอดแนมความลับทางการค้าของอุตสาหกรรมอเมริกา... ในมหาวิทยาลัยของเรา งานวิจัยเทคโนโลยีสูง และแม้แต่โครงการและงานที่ลับที่สุดของประเทศเรา”

   การตรวจสอบวีซ่าจีนอย่างเข้มงวดขึ้นจะช่วยปกป้อง “ความมั่นคงของงานวิศวกรรม วิทยาศาสตร์ และการแพทย์ของอเมริกาเอง”

ที่มา https://www.axios.com/2025/05/31/rubio-trump-china-students-tariffs-rare-minerals