“ทรัมป์รับเครื่องบิน 400 ล้านจากกาตาร์ ส่อขัดรัฐธรรมนูญ”

16-5-2025

   ประธานาธิบดีโดนัลด์ ทรัมป์แห่งสหรัฐฯ ตกเป็นเป้าของการตั้งคำถามทางกฎหมายอีกครั้ง หลังมีรายงานว่าเขาได้รับเครื่องบินมูลค่าราว 400 ล้านดอลลาร์สหรัฐฯ จากประเทศกาตาร์ ซึ่งอาจขัดต่อบทบัญญัติเรื่อง “ผลประโยชน์จากต่างชาติ” (หรือที่เรียกว่า Emoluments Clause) ตามรัฐธรรมนูญสหรัฐฯ

    ทำเนียบขาวเปิดเผยว่า เครื่องบินลำดังกล่าวจะถูกใช้เป็น "แอร์ฟอร์ซวัน" ลำใหม่ในช่วงที่ทรัมป์ดำรงตำแหน่ง และจะถูกส่งต่อไปยังห้องสมุดประธานาธิบดีทรัมป์เมื่อหมดวาระการดำรงตำแหน่ง

สำนักข่าว ABC News รายงานว่า หากมีการรับมอบจริง เครื่องบินลำนี้จะกลายเป็นของขวัญจากรัฐบาลต่างชาติที่มีมูลค่าสูงที่สุดเท่าที่เจ้าหน้าที่ของสหรัฐฯ เคยได้รับ

อย่างไรก็ตาม สมาชิกสภาคองเกรสบางรายแสดงความกังวลว่า การรับของขวัญดังกล่าวอาจขัดต่อรัฐธรรมนูญ โดยเฉพาะบทบัญญัติเรื่อง “emoluments” ที่ห้ามเจ้าหน้าที่รัฐรับของขวัญ ตำแหน่ง หรือผลประโยชน์ใดๆ จากรัฐบาลต่างประเทศ โดยไม่ได้รับความเห็นชอบจากสภาคองเกรส

ในการลงนามคำสั่งฝ่ายบริหารเมื่อวันที่ 12 พฤษภาคมที่ผ่านมา ทรัมป์กล่าวโทษบริษัท Boeing ที่ล่าช้าในการสร้างเครื่องบินลำใหม่ และกล่าวว่า “คงโง่มากถ้าผมปฏิเสธเครื่องบินฟรี” พร้อมยืนยันว่าเขาจะไม่ใช้เครื่องบินลำนี้หลังหมดวาระ โดยระบุว่า “มันไม่ใช่ของขวัญสำหรับผม แต่มันเป็นของขวัญให้กระทรวงกลาโหม”

เดวิด ฟอร์เต ศาสตราจารย์เกียรติคุณด้านกฎหมายจากมหาวิทยาลัยคลีฟแลนด์ สเตต กล่าวว่า บทบัญญัตินี้มีไว้เพื่อ “ป้องกันไม่ให้ต่างชาติเข้ามามีอิทธิพลต่อผู้นำสหรัฐฯ โดยมิชอบ”

ด้านไมเคิล เกอร์ฮาร์ด ศาสตราจารย์กฎหมายจากมหาวิทยาลัยนอร์ธแคโรไลนา ระบุว่าหากทรัมป์ยอมรับของขวัญดังกล่าวจริง ก็อาจถือเป็นการกระทำที่นำไปสู่การถอดถอนจากตำแหน่งได้ เพราะ “ถือเป็นการกระทำที่ทุจริตอย่างเต็มรูปแบบ”

ขณะที่ฟอร์เตมองว่า แม้จะไม่เข้าข่ายติดสินบนโดยตรง แต่อาจถือเป็น “การซื้อใจผ่านการเล่นกับความทะนงตนของผู้รับ”

ในช่วงที่ทรัมป์ดำรงตำแหน่งครั้งแรก เขาเคยเผชิญการฟ้องร้องจากสมาชิกสภาคองเกรส พรรคเดโมแครต และอัยการจากรัฐแมริแลนด์และกรุงวอชิงตัน ดี.ซี. โดยกล่าวหาว่าเขารับผลประโยชน์จากต่างชาติผ่านธุรกิจส่วนตัว

แต่คดีส่วนใหญ่ถูกยกฟ้องด้วยเหตุผลด้านกระบวนการ และศาลสูงยังไม่เคยตัดสินเรื่องความชอบด้วยรัฐธรรมนูญในกรณีเหล่านี้

ครั้งนี้ต่างออกไป เพราะไม่มีความเกี่ยวข้องกับธุรกิจของทรัมป์โดยตรง และเป็นการมอบของขวัญโดยไม่มีเงื่อนไขหรือผลตอบแทนใดๆ

ด้านสำนักข่าว NBC News รายงานโดยอ้างเจ้าหน้าที่ระดับสูงของกระทรวงยุติธรรมสหรัฐฯ ว่า อัยการสูงสุด แพม บอนดี ได้อนุมัติบันทึกจากสำนักงานที่ปรึกษากฎหมายของกระทรวงฯ ซึ่งระบุว่าการรับมอบเครื่องบินโดยกระทรวงกลาโหมนั้น “สามารถทำได้อย่างถูกกฎหมาย” โดยบอนดีเคยเป็นผู้วิ่งเต้นให้กับรัฐบาลกาตาร์มาก่อน

ทรัมป์ได้กล่าวขอบคุณกาตาร์สำหรับเครื่องบินลำดังกล่าวว่า “ถ้าเราจะได้เครื่องบิน 747 มาช่วยกระทรวงกลาโหมไว้ใช้ระหว่างที่ Boeing ยังสร้างไม่เสร็จ ผมว่ามันเป็นท่าทีที่ดีมากจากกาตาร์”

นักกฎหมายหลายคนมองว่า โอกาสที่รัฐสภาซึ่งปัจจุบันควบคุมโดยพรรครีพับลิกันจะคัดค้านการรับเครื่องบินนี้มีน้อย

เมแกน ฟอล์กเนอร์ ผู้อำนวยการด้านการสื่อสารจากองค์กร Citizens for Responsibility and Ethics in Washington (CREW) กล่าวว่า เมื่อกระทรวงยุติธรรมเห็นชอบกับการรับของขวัญแล้ว ก็ “ยิ่งทำให้การตรวจสอบหรือเอาผิดเป็นไปได้ยากขึ้น”

ฟรังก์ โบว์แมน ศาสตราจารย์เกียรติคุณด้านกฎหมายจากมหาวิทยาลัยมิสซูรี ระบุว่า ตามแนวทางปฏิบัติเดิม กระทรวงยุติธรรมจะไม่ดำเนินคดีกับประธานาธิบดีที่ยังดำรงตำแหน่งอยู่

ฟอล์กเนอร์ยังเสริมว่า ทรัมป์อาจหลีกเลี่ยงการรับผิดชอบได้อีกครั้งเหมือนในวาระแรก เพราะการฟ้องร้องตามบทบัญญัตินี้ในชั้นศาลยังคงเผชิญอุปสรรคเหมือนเดิม โดยเฉพาะเรื่องการหาผู้มีสิทธิฟ้องร้อง (standing) ที่ชัดเจนและได้รับการรับรองจากศาล

IMCT News

ที่มาบทวิเคราะห์​ : https://www.aljazeera.com/news/2025/5/15/can-president-trump-legally-accept-a-400m-plane-for-free