จีนทุ่ม 1.4 พันล้านดอลลาร์ฯ ฟื้นฟูทางรถไฟทาซาร่า เปิดเส้นทางด่วนสู่แหล่งแร่ทองแดงในแอฟริกา

2-10-2025

   SCMP รายงานว่า ข้อตกลงรถไฟทาซารา 1.4 พันล้านเหรียญสหรัฐฯ ผลักดันจีนสู่เหมืองทองแดงแอฟริกา บริษัทก่อสร้างของรัฐบาลจีนที่เคยสร้างทางรถไฟแทนซาเนีย-แซมเบีย (Tazara) ในยุคเหมา เจ๋อตง กำลังกลับมาสานต่อโครงการเดิม ด้วยพันธกิจการลงทุน 1.4 พันล้านดอลลาร์สหรัฐฯ เพื่อยกเครื่องและบริหารจัดการเส้นทางรถไฟสายนี้ ซึ่งกำลังมีความสำคัญทางภูมิเศรษฐกิจสำหรับจีนเพิ่มขึ้นอย่างมาก

CCECC คว้าสัมปทาน 30 ปี เชื่อมท่าเรือดาร์ เอส ซาลาม

ในข้อตกลงที่บรรลุเมื่อวันจันทร์ที่ผ่านมา บริษัท China Civil Engineering Construction Corporation (CCECC) ซึ่งเป็นยักษ์ใหญ่ด้านการก่อสร้างของรัฐบาลจีน ได้ตกลงที่จะลงทุนเริ่มต้น 1.1 พันล้านดอลลาร์สหรัฐฯ พร้อมด้วยเงินลงทุนซ้ำอีก 238 ล้านดอลลาร์สหรัฐฯ ในการปรับปรุงและซ่อมแซมทางรถไฟ Tazara ที่ทรุดโทรมอย่างหนัก

ทางรถไฟยาว 1,860 กิโลเมตร (1,156 ไมล์) สายนี้ เชื่อมต่อภูมิภาค Copperbelt ของแซมเบีย (แหล่งทองแดงและโคบอลต์ที่สำคัญของโลก) ไปยังท่าเรือ ดาร์ เอส ซาลาม (Dar es Salaam) ในแทนซาเนีย ซึ่งเป็นเส้นทางที่สำคัญอย่างยิ่งในการขนส่งแร่เหล่านี้สู่มหาสมุทรอินเดีย ในช่วงเวลาที่จีนและชาติตะวันตกกำลังแข่งขันกันเพื่อแย่งชิงเส้นทางการค้าหลักในทวีปแอฟริกา

เนื่องจากรถไฟที่มีอายุหลายสิบปีนี้ทำงานต่ำกว่าขีดความสามารถมาก การฟื้นฟูนี้จะทำให้จีนมีทางเลือกในการขนส่งแร่แทนท่าเรือที่แออัดของแอฟริกาใต้ และทำให้ Tazara อยู่ในตำแหน่งที่ได้เปรียบเหนือเส้นทางคู่แข่งอย่าง ระเบียงโลบิโต (Lobito Corridor) ที่ได้รับการสนับสนุนจากสหรัฐฯ และ ระเบียงนาคาลา (Nacala Corridor) ที่สนับสนุนโดยญี่ปุ่น

รายละเอียดการลงทุนและการดำเนินงาน

ตามข้อมูลจากกระทรวงคมนาคมและโลจิสติกส์ของแซมเบีย ข้อตกลงนี้ครอบคลุมถึง:

การฟื้นฟูรางรถไฟระหว่างดาร์ เอส ซาลาม และนิว คาปิริ มโปชิ (New Kapiri Mposhi) ในจังหวัดเซ็นทรัลของแซมเบีย

การยกระดับโรงซ่อมหลักและการบำรุงรักษาเส้นทางที่มีอยู่

การเพิ่มหัวรถจักร 34 หัว, ตู้โดยสาร 16 ตู้ และตู้สินค้า 760 คัน เพื่อช่วยเพิ่มปริมาณการขนส่งแร่

ข้อตกลงนี้ให้สัมปทานแก่ CCECC เป็นระยะเวลา 30 ปี ภายใต้รูปแบบ Build-Operate-Transfer (BOT) โดยสามปีแรกจะเน้นไปที่การฟื้นฟู ตามด้วยการดำเนินงาน 27 ปีเพื่อดึงเงินลงทุนคืน

นาย แฟรงก์ ทายาลี (Frank Tayali) รัฐมนตรีว่าการกระทรวงคมนาคมและโลจิสติกส์ของแซมเบีย กล่าวว่า โครงการนี้ “ไม่ใช่แค่การฟื้นฟูโครงสร้างพื้นฐาน แต่เป็นการจุดประกายการบูรณาการในระดับภูมิภาค การเติบโตทางเศรษฐกิจ และความเจริญรุ่งเรืองร่วมกัน”

การเปลี่ยนสถานะจากโครงการช่วยเหลือสู่ธุรกิจหลัก

ทางรถไฟ Tazara สร้างขึ้นระหว่างปี 1970 ถึง 1976 โดย China Railway Construction Corporation (CRCC) บริษัทแม่ของ CCECC ซึ่งได้รับเงินทุนจากเงินกู้ปลอดดอกเบี้ยจากจีน หลังจากที่ชาติตะวันตกปฏิเสธที่จะให้ทุนก่อสร้าง โครงการนี้จึงยังคงมีความสำคัญพิเศษในความสัมพันธ์ระหว่างจีนกับแอฟริกา

อย่างไรก็ตาม ทิม ไซยอนซ์ (Tim Zajontz) นักวิจัยจากมหาวิทยาลัยสเตลเลนบอช (Stellenbosch University) ชี้ว่า Tazara ได้เปลี่ยนสถานะจากโครงการให้ความช่วยเหลือมาเป็น “กรณีทางธุรกิจที่ได้รับการพิจารณาอย่างรอบคอบ” สำหรับจีน

ความสำคัญทางภูมิเศรษฐกิจของทางรถไฟสายนี้พุ่งสูงขึ้น เพราะมันทำให้บริษัทจีนสามารถควบคุมเส้นทางหลักสำหรับการขนส่งแร่ ทองแดง, โคบอลต์ และ แมงกานีส ที่ใหญ่ที่สุดในโลกได้ ไซยอนซ์คาดการณ์ว่า เมื่อ Tazara ได้รับการปรับปรุงใหม่ เส้นทางดาร์ เอส ซาลามมีแนวโน้มที่จะครองส่วนแบ่งการขนส่งสินค้าในภูมิภาคมากขึ้นอย่างมาก เนื่องจากท่าเรือมีศักยภาพที่เพิ่มขึ้นและมีระยะเวลาการเดินเรือไปยังจีนที่ค่อนข้างสั้น

สงครามทรัพยากรโลกและเส้นทางคู่แข่ง

ภูมิภาคแอฟริกากลาง-ใต้กลายเป็นศูนย์กลางของการแข่งขันแย่งชิงทรัพยากรทั่วโลกอีกครั้ง โดยมีปัจจัยขับเคลื่อนจากการเปลี่ยนผ่านสู่พลังงานสีเขียวทั่วโลก การแข่งขันเพื่อแย่งชิงแร่ธาตุสำคัญนี้ได้ดึงดูดการลงทุนครั้งใหญ่เพื่อรักษาห่วงโซ่อุปทาน ในขณะที่ชาติตะวันตกก็เริ่มใช้กลยุทธ์ “ลดความเสี่ยง (de-risking)” โดยลดการพึ่งพาเครือข่ายโลจิสติกส์ของจีน

คู่แข่งหลักคือ ระเบียงโลบิโต ที่ได้รับการสนับสนุนจากสหรัฐฯ ซึ่งเกี่ยวข้องกับคองโก (DR Congo) และแองโกลา โดยมีจุดเด่นคือทางรถไฟยาว 1,700 กม. ที่เชื่อมต่อท่าเรือโลบิโตบนชายฝั่งมหาสมุทรแอตแลนติกของแองโกลากับศูนย์กลางเหมืองแร่ของ DR Congo พร้อมแผนขยายไปยังแซมเบีย

นอกจากนี้ ยังมี ระเบียงนาคาลา ที่ญี่ปุ่นวางแผนจะขยายการลงทุน ซึ่งเชื่อมต่อแซมเบียและมาลาวีซึ่งไม่มีทางออกสู่ทะเลกับท่าเรือนาคาลาในโมซัมบิกทางชายฝั่งตะวันออก

ผู้เชี่ยวชาญระบุว่า การควบคุมโครงสร้างพื้นฐานด้านการขนส่งกลายเป็นแหล่งพลังงานทางภูมิเศรษฐกิจที่สำคัญ และการแข่งขันด้านการลงทุนโครงสร้างพื้นฐานนี้แสดงให้เห็นว่าแอฟริกามีส่วนเกี่ยวข้องอย่างลึกซึ้งกับการแข่งขันระหว่างมหาอำนาจที่เพิ่มขึ้น

นักวิเคราะห์ อลี-ข่าน แซตชู (Aly-Khan Satchu) กล่าวสรุปว่า หากเส้นทางโลบิโตเป็นเพียง "เส้นด้ายเส้นเดียวในพรม" แล้ว จีนกำลังถักทอพรมทั้งผืน การฟื้นฟู Tazara จึงเป็นการสร้างแรงกดดันทางเศรษฐศาสตร์ให้กับ ระเบียงโลบิโต อย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้

---

IMCT NEWS

ที่มา https://www.scmp.com/news/china/diplomacy/article/3327348/us14-billion-tazara-rail-deal-puts-china-fast-track-africas-copperbelt?module=top_story&pgtype=section