ซาอุฯ จะลงทุนสหรัฐฯ เกือบ $1 ล้านล้าน ถูกมองเป็น “เกมภาพลักษณ์” ที่ไม่เกิดขึ้นจริง  ท่ามกลางการช่วงชิงอิทธิพลระหว่างสหรัฐฯ–จีน

30-12-2025

  SCMP รายงานว่า เหตุใดซาอุดีอาระเบียอาจไม่สามารถทำตามคำมั่นสัญญาการลงทุนในสหรัฐฯ ท่ามกลางการชิงเด่นระหว่างจีนและอเมริกา นักวิเคราะห์ระบุว่า เป้าหมายการลงทุนมูลค่าเกือบ 1 ล้านล้านดอลลาร์สหรัฐของริยาด (Riyadh) อาจไม่สามารถเกิดขึ้นได้จริงในทางปฏิบัติ และมองว่าเป็นเพียงการสร้างภาพลักษณ์ทางการเมืองมากกว่าพันธกรณีที่มีผลผูกพันอย่างเข้มงวด

  ซาอุดีอาระเบีย (Saudi Arabia) ได้ให้คำมั่นที่จะเพิ่มการลงทุนในอเมริกาเป็นมูลค่าเกือบ 1 ล้านล้านดอลลาร์สหรัฐ อย่างไรก็ตาม นักวิเคราะห์เตือนว่าริยาดอาจต้องเผชิญกับความยากลำบากในการบรรลุเป้าหมายดังกล่าว โดยระบุว่าการประกาศคำมั่นซึ่งเกิดขึ้นระหว่างที่ มกุฎราชกุมารโมฮัมเหม็ด บิน ซัลมาน (Mohammed bin Salman) เสด็จเยือนวอชิงตัน (Washington) เมื่อเดือนที่แล้วนั้น เป็นเพียง "การแสดงออกทางการเมือง" มากกว่าข้อผูกพันที่ชัดเจน

  ตัวเลขดังกล่าวถือเป็นการปรับเพิ่มขึ้นจากเดิมที่เคยสัญญาไว้ 6 แสนล้านดอลลาร์สหรัฐ เมื่อครั้งที่ประธานาธิบดีโดนัลด์ ทรัมป์ (Donald Trump) แห่งสหรัฐฯ เดินทางเยือนริยาดเมื่อเดือนพฤษภาคมที่ผ่านมา คำมั่นล่าสุดนี้เกิดขึ้นท่ามกลางการแข่งขันที่ทวีความรุนแรงระหว่างสหรัฐฯ และจีน (China) รวมถึงการช่วงชิงอิทธิพลในราชอาณาจักรซาอุดีอาระเบียที่รุ่มรวยด้วยน้ำมัน

  เมื่อเปรียบเทียบกัน จีนและซาอุดีอาระเบียได้ลงนามในข้อตกลงทางการค้ามูลค่าประมาณ 3 หมื่นล้านดอลลาร์สหรัฐ ระหว่างที่ประธานาธิบดีสี จิ้นผิง (Xi Jinping) เยือนริยาดในปี 2022 โดยข้อตกลงทางธุรกิจใหม่ระหว่างริยาดและวอชิงตันที่ลงนามในเดือนพฤศจิกายน ครอบคลุมถึงโครงสร้างพื้นฐาน เทคโนโลยี และอุตสาหกรรม รวมถึงข้อตกลงความร่วมมือด้านนิวเคลียร์พลเรือน และบันทึกความเข้าใจด้านปัญญาประดิษฐ์ (AI)

ข้อสงสัยในความเป็นไปได้ทางเศรษฐกิจ

แม้ทำเนียบขาวจะระบุว่าข้อตกลงดังกล่าวช่วยกระชับความเชื่อมั่นระหว่างสองประเทศ แต่นักวิเคราะห์ยังคงตั้งคำถามถึงความเป็นไปได้ โดย หนิว ซินชุน (Niu Xinchun) ผู้อำนวยการสถาบันตะวันออกกลางศึกษาแห่งสถาบันความสัมพันธ์ระหว่างประเทศร่วมสมัยของจีน (China Institutes of Contemporary International Relations) ระบุในนิตยสาร World Affairs ว่าเป็นเรื่องยากที่จะตอบว่าริยาดจะสามารถลงทุนในอเมริกาได้จริงเท่าใด

หนิวชี้ให้เห็นว่า ราคาน้ำมันโลกยังคงอยู่ในระดับต่ำท่ามกลางภาวะอุปทานล้นตลาด ขณะที่ริยาดมีค่าใช้จ่ายเพิ่มขึ้นในโครงการพัฒนาภายในประเทศ "ด้วยราคาน้ำมันในตลาดโลกที่ยังซบเซาและการขยายตัวของการใช้จ่ายในประเทศที่รุกเกินไป ทำให้ซาอุดีอาระเบียกำลังดิ้นรนเพื่อรักษาสมดุลระหว่างรายได้และรายจ่าย" หนิวกล่าว

เขายังตั้งข้อสังเกตว่า ริยาดเคยทำข้อตกลงและให้คำมั่นกับสหรัฐฯ มูลค่า 4.5 แสนล้านดอลลาร์สหรัฐ ระหว่างการเยือนของทรัมป์ในปี 2017 แต่กลับไม่สามารถทำให้เกิดขึ้นจริงได้ทั้งหมด และแม้ว่าการส่งออกจากสหรัฐฯ ไปยังซาอุฯ จะเติบโตเฉลี่ยร้อยละ 10 ต่อปี ก็ยังคงมีช่องว่างขนาดใหญ่ที่ต้องเติมเต็มด้วยการลงทุนเท่านั้น

มีการคาดการณ์ว่าราคาน้ำมันจะยังคงซบเซาในอีกไม่กี่ปีข้างหน้า โดยเมื่อต้นเดือนที่ผ่านมาริยาดคาดการณ์ว่าจะขาดดุลงบประมาณถึง 1.65 แสนล้านริยาล (4.4 หมื่นล้านดอลลาร์สหรัฐ) ในปี 2026 หรือประมาณร้อยละ 3.3 ของ GDP ประเทศ ขณะที่รายงานของกองทุนการเงินระหว่างประเทศ (IMF) ระบุว่าปีหน้าจะเป็นปีที่ "กฤต" สำหรับราชอาณาจักร เนื่องจากต้องเผชิญกับสภาพแวดล้อมที่ท้าทายจากราคาน้ำมันที่ลดต่ำลงและความต้องการเงินทุนที่เพิ่มขึ้น ซึ่งหมายความว่าการลงทุนในต่างประเทศของซาอุฯ จะไม่มีแหล่งเงินทุนใหม่ และอาจต้องใช้การกู้ยืมหรือขายสินทรัพย์ที่มีอยู่แทน

ภาระจากโครงการ Vision 2030

จอห์น คาลาเบรเซ (John Calabrese) ผู้เชี่ยวชาญด้านนโยบายต่างประเทศของสหรัฐฯ จาก American University และ Middle East Institute ในวอชิงตัน ระบุว่าความมุ่งมั่นในโครงการ Vision 2030 เพื่อกระจายฐานเศรษฐกิจนอกเหนือน้ำมัน จะดึงทรัพยากรส่วนใหญ่ไปจากขีดความสามารถในการลงทุนของราชอาณาจักร โดยปัจจุบันกองทุนเพื่อการลงทุนสาธารณะ (Public Investment Fund - PIF) ซึ่งเป็นกองทุนความมั่งคั่งแห่งชาติและแหล่งเงินทุนหลักสำหรับการลงทุนต่างประเทศ มีสินทรัพย์ภายใต้การบริหารประมาณ 1 ล้านล้านดอลลาร์สหรัฐ

อย่างไรก็ตาม ผู้ว่าการกองทุน PIF ระบุเมื่อต้นปีว่า การใช้จ่ายในประเทศสำหรับโครงการ Vision 2030 พุ่งสูงถึงกว่าร้อยละ 70 ของเงินกองทุนทั้งหมดแล้ว "ความต้องการใช้จ่ายใน Vision 2030 ยังคงมหาศาล แม้ว่าโครงการเรือธงบางโครงการ โดยเฉพาะ นีออม (Neom) เมกะซิตี้มูลค่า 5 แสนล้านดอลลาร์สหรัฐ จะถูกเลื่อนออกไปหรือลดขนาดลงก็ตาม" คาลาเบรเซกล่าว

สอดคล้องกับรายงานของ The New York Times ที่ระบุโดยอ้างแหล่งข่าวว่า กองทุนของซาอุฯ กำลังเผชิญกับความท้าทายทางการเงินและมีหลายโครงการที่ล้มเหลว

นัยทางการเมืองและทูตสมุดเช็ค

เจสซี มาร์กส์ (Jesse Marks) ผู้อำนวยการบริหารของ Rihla Research & Advisory มองว่าคำมั่น 1 ล้านล้านดอลลาร์นี้ควรเข้าใจว่าเป็น "การแสดงออกทางการเมือง" มากกว่าข้อผูกพันที่มีผลทางกฎหมาย ซึ่งความยืดหยุ่นนี้เองที่ทำให้เป้าหมายดังกล่าวดูเหมือนจะสำเร็จในนาม แม้ราชอาณาจักรจะเผชิญกับข้อจำกัดทางการคลังอย่างต่อเนื่อง

ขณะที่ ยาเฮีย ซูบีร์ (Yahia Zoubir) จาก Middle East Council on Global Affairs ในโดฮา ระบุว่าริยาดกำลังใช้ "ทูตสมุดเช็ค" (Chequebook diplomacy) และใช้การระดมทุนนี้เพื่อเอื้อประโยชน์ต่อโครงการ Vision 2030 ของตนเอง โดยหวังจะใช้เงินของตนเป็นแม่เหล็กดึงดูดการลงทุนจากภายนอกที่มากกว่าเดิมหลายเท่า

ท้ายที่สุด ปัจจัยเรื่องจีนยังคงมีความสำคัญ โดยเฉพาะในภาคส่วนยุทธศาสตร์อย่างอาวุธและปัญญาประดิษฐ์ (AI) ซึ่งเป็นสมรภูมิหลักของการแข่งขันระหว่างสหรัฐฯ-จีน โดยมกุฎราชกุมารโมฮัมเหม็ด บิน ซัลมาน ยังได้ให้คำมั่นที่จะกระชับความสัมพันธ์ด้านไฮเทคกับจีน เมื่อครั้งที่ หวัง อี้ (Wang Yi) นักการทูตระดับสูงของจีนเยือนริยาดเมื่อต้นเดือนที่ผ่านมาเช่นกัน

---

IMCT NEWS

ที่มา https://www.scmp.com/news/china/diplomacy/article/3337792/why-saudi-arabia-might-not-fulfil-its-us-spending-pledge-and-china-factor?module=top_story&pgtype=homepage